นิทานเทียบสุภาษิต วัวหายบ้อมคอก

วัวหายล้อมคอก

                                              วัวหายจึงล้อมคอก     กันวัว

                                                    ไม่เห็นวัวสักตัว                คิดล้อม

                                                     แต่ก่อนบ่ห่อนกลัว          วัวจัก หายนา

                                                     พูดแต่ทางอ้อมค้อม        หมดเค้าเข้าตำราฯ

ตำนานเทียบเรื่องนี้

          ได้ยินมาว่า ยังมีหมู่บ้านอยู่แห่งหนึ่ง มีเรือนปลูกอยู่ห่าง ๆ กัน แต่บ้านเหล่านั้นมีอาณาเขต คือมีรั้วกั้นไว้โดยส่วน เพื่อจะได้กันคนร้ายเข้าออกได้โดยสะดวก แต่บ้านหนึ่งนั้นตั้งอยู่กลางหมู่ แต่หาได้มีรั้วกั้นไว้เป็นอาณาเขตไม่ เพราะเป็นคนที่อยู่ข้างจะมัธยัสถ์เหนียวแน่น เอาแต่กิ่งไม้มาปักไว้ เพื่อจะได้อาศัยผักขึ้นตามขอบรั้วมีเถาตำลีงเป็นต้น ครั้นอยู่มาก็มีผู้มาตักเตือนบ่อย ๆ ว่าให้ทำรั้วบ้านเสีย ผู้เจ้าของบ้านจึงได้ตอบว่า คิดจะทำอยู่ แต่มันยังไม่มีไม้จะทำ ที่ได้ตอบไปดังนั้น ก็เป็นอุบายที่จะยังไม่ทำเท่านั้น ครั้นอยู่ต่อมาภายหลังก็มีคนที่คิดจะทำร้ายต่อบ้านนั้น มีย่องเข้ามาบ้านเป็นต้น แต่ก็ยังหาโอกาสไม่ได้ จึงได้คิดตรึกตรองรออยู่

          ครั้นถึงเวลาวันหนึ่ง ก็มีโอกาสเปิดช่องให้ผู้ร้ายคือเดือนก็มืด ฝนก็ตกพรำ ๆ อยู่เสมอ พวกผู้ร้ายจึงได้คิดพากันมาที่บ้านนั้นพอเวงาสักสองยามเศษ พวกผู้ร้ายก็พากันบ่องเบาที่บ้านนั้นได้โดยสะดวก เพราะว่าไม่มีรั้วจะขัดขวาง แล้วพวกผู้ร้ายก็พากันขึ้นไปบนเรือนได้แล้ว พวกเขาก็เก็บเอาทรัพย์สิ่งของไปได้ ประมาณราคาสักสี่ห้าร้อยบาท แล้วก็เลยลักเอาวัวที่ผูกไว้ใต้ถุนเรือนสองตัว ผู้ร้ายก็เลยเอาไปเสียด้วย

          ครั้นเวลารุ่งเช้า เจ้าของเรือนได้ตื่นขึ้นมาก็มีความตกใจและะไม่เห็นสิ่งของอะไรมีหีบเป็นต้น จึงได้พากันโวยวายขึ้น พวกที่บ้านใกล้ ๆ ก็พากันเยี่ยมถามข่าว แล้วก็พากันไปดูร่องรอยของผู้ร้ายที่เข้ามา ก็พากันพูดว่า มันเข้ามาได้รอบทิศ จึงได้กลับขึ้นมาบอกว่า หาทางที่พวกผู้ร้ายมันเข้ามานั้นเห็นรอยมันเข้าได้รอบบ้าน เพราะเหตุว่ามันไม่มีอะไรเป็นที่ขัดขวางของมัน แล้วเขาก็พากันกลับไป เมื่อพวกชาวบ้านพากันกลับไปหมดแล้ว ฝ่ายว่าเจ้าของบ้านก็ได้ไปกระทำคำกฎหมายตราสินไว้ มีรูปพรรณวัวเป็นต้น ครั้นเสร็จแล้วก๋็พากันกลับ จึงได้คิดจะกระทำรั้วบ้านต่อไป

          ครั้นแล้วจึงได้ไปวื้อเสากระทู้และไม้ไผ่ ได้หามาเตรียมไว้เสร็จแล้ว จึงได้ไปขอแรงพวกบ้านใกล้เรือนเคียงมาช่วยทำรั้วบ้าน ครั้นถึงวันนัดกันเข้าแล้ว พวกบ้านเหนือและบ้านใต้ก็พากันมาช่วยทำแล้วจึงได้พากันบ่นว่า มันเข้าตำราสุภาษิตที่ท่านได้กล่าวไว้ว่า วัวหายแล้วจึงได้ล้อมคอกต่อภายหลัง ดังเช่นบ้านนี้ที่ปรากฏแก่ตาของเรา เพราะฉะนั้นในถ้อยคำสุภาษิตสิ่งใดที่ท่านได้กล่าวไว้แล้วไม่ใช่เป็นถ้อยคำอันเลวทราม เป็นของดีมีประโยชน์ได้ตัวจริง ดังเช่นที่เราได้แลเห็นอยู่ด้วยกันเดี๋ยวนี้ เพราะฉะนั้นท่านจึงได้กล่าวไว้เพื่อเป็นการเตือนสติของเราท่านทั้งหลายที่ได้เกิดมาต่อภายหลังต่อไป...

ที่มาของข้อมูล - หนังสือ ๘๔ นิทานเทียบสุภาษิตไทย